گروه آمار مدیریت آمارو فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال‌های گذشته فعالیت‌های زیادی در رابطه با افزایش کارایی دانشگاه در راستای دسترسی به داده‌های آماری صحیح، دقیق و با کیفیت برداشته‌است. این اقدامات با جذب نیروی انسانی متخصص در گروه آمار و نیز واحدهای ستادی دانشکده‌ها، معاونت‌ها و آوریآو شبکه‌های بهداشت آغاز گردید و با استفاده از یک سامانه اتوماسیون آماری که به صورت دقیق ساختارمند گردید؛ ادامه یافت. با افزایش جایگاه گروه آمار و دسترسی به داده‌های با کیفیت و تهیه یک ساختار انبار داده قدرتمند؛ امکان تحلیل‌های موردی و مداوم برای رصد جایگاه و وضعیت دانشگاه در حوزه‌های مختلف فراهم گردید. در ادامه به برخی ار مهم‌ترین دستاوردهای این گروه در سال‌های گذشته خواهیم پرداخت.
تهیه دشبوردهای بیمارستانی
با شروع طرح تحول نظام سلامت و ایجاد تغییرات گسترده در نظام ارائه خدمات بستری به بیماران مراجعه کننده به بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه؛ رصد این تغییرات برای بررسی میزان اثر گذاری آنها از اهمیت بالایی برخوردار گشت. در کنار تمام فعالیت‌هایی که در نظام سلامت و درمان دانشگاه صورت می‌گرفت؛ مدیریت آمار و فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه علاوه بر ایجاد ساختار مناسب در واحد HIS، در گروه آمار نیز با تهیه گزارشات مناسب از سامانه‌ها و نیز مقایسه مناسب آن با بازه های زمانی مشابه در سال قبل از اجرای طرح تحول؛ اولین ایده ها از تهیه دشبوردهای بیمارستانی را ایجاد نمود. در این دشبوردها اطلاعاتی از میزان مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها و نیز نحوه تسهیم هزینه‌های درمان بین بیمه؛ بیمار و طرح تحول نظام سلامت برای مشمولین؛ و منابع ایجاد هزینه در صورتحساب بیماران برای مدیریت بهتر منابع دیده شده بود.
این دشبوردها در بازه زمانی خرداد ماه تا شهریور ماه 1393 به صورت هفتگی تهیه می‌شدند که از مهر ماه 1393 تا کنون به صورت ماهانه تهیه شده و در اختیار معاونت درمان دانشگاه و بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه قرار می‌گیرند.
از نکات مهم و نوآورانه این دشبوردها می‌توان به طراحی نمودارهای پابون- لاسو به صورت مقایسه ای و نیز پیش بینی تعداد مراجعین در 3 ماه آینده اشاره نمود.ISDآ
تهیه دشبورد ریاست مدیریتی ریاست محترم دانشگاه
پس از تجربه موفقی که گروه آمار دانشگاه در تهیه دشبوردهای ماهانه بیمارستان‌های دانشگاه جهت ترغیب استفاده مدیران محترم دانشگاه از اطلاعات موجود در دانشگاه داشت؛ گروه آمار ایده تهیه یک دشبورد پویا بر اساس اطلاعات موجود در انبار داده گروه آمار دانشگاه را برای استفاده ریاست محترم دانشگاه مطرح نمود. این ایده در ابتدا جهت اجرا در محیط نرم افزاری Excel آماده گردید که با توجه به استقبال بسیار زیاد ریاست محترم دانشگاه به صورت ماهانه به روز می گردید و در اختیار ریاست محترم دانشگاه قرار می‌گرفت. در این دشبورد اطلاعاتی از تمام معاونت های دانشگاه و شبکه های بهداشت به صورت پویا به همراه قابلیت رسم نمودارها و تهیه جداول کاربردی دیده شده بود که به صورت سریع اطلاعات را در اختیار ریاست محترم دانشگاه قرار می‌داد. دقت و سرعت به روز بودن اطلاعات در نسخه اکسل به قدری بود که می‌توانست نیازهای ریاست محترم دانشگاه را مرتفع می‌ساخت و تقریباً در تمام جلسات و بازدیدهای ایشان همراه‌شان بود.
نسخه اکسل علی‌رغم تمام نکات مثبتی که داشت؛ به دلیل Online نبودن، امکان به روزرسانی لحظه‌ای در آن فراهم نبود و چند ایراد دیگر نیز داشت که به دلیل همین ایرادات؛ سامانه‌های ساخت دشبورد مورد مطالعه قرار گفتند و پس از مدیت سامانه مطلوب دانشگاه انتخاب گردید و ساختاری که در دشبورد قبلی بود به ساختار جدید منتقل گردید تا تحت این ساختار اطلاعات حاصل از فرآیندهای جاری دانشگاه به صورت Online در اختیار مدیران محترم دانشگاه قرار گیرد.
تهیه بسته نرم‌افزاری در محیط R
در طی ایجاد دشبوردهای بیمارستانی در گروه آمار دانشگاه؛ یکی از ابزارهایی که برای ارزیابی عملکرد بخش‌های بیمارستانی مورد استفاده قرار گرفت، نمودار پابون لاسو بود. متاسفانه ما ابزار مناسبی برای طراحی نمودار پابون لاسو به صورت مقایسه‌ای که با سرعت بالا بتواند تعداد زیادی از نمودارها را رسم کند؛ پیدا نکردیم. لذا با توجه به نیاز، کارشناسان این گروه با همکاری یکی از دانشجویان علاقه‌مند آمارزیستی اقدام به تهیه بسته نرم‌افزاری در قالب نرم‌افزار R نمودند. این بسته نرم‌افزاری هم‌اکنون در پایگاه نرم افزار R به صورت رایگان در اختیار تمامی علاقه‌مندان می باشد. این بسته نرم‌افزاری می‌تواند با استفاده از اطلاعات مربوط به شاخص های چرخش تخت و ضریب اشغال تخت در دو بازه زمانی مختلف، علاوه بر رسم نمودار پابون لاسو در هر دو بازه زمانی؛ تغییرات عملکردی بخش‌ها را نیز مشخص نماید.
برای استفاده از این بسته نرم افزاری می توانید پس از دریافت و نصب نرم‌افزار رایگان R از آدرس https://cran.r-project.org بسته نمودار پابون لاسو را نیز از آدرس
https://cran.r-project.org/web/packages/PabonLasso/index.html
دریافت نموده و با استفاده از راهنمای موجود، نمودارها را رسم نمایید.
شکل 1: آدرس دریافت نرم افزار R
شکل 2 : آدرس دریافت بسته نرم افزاری پابون لاسو
