RFID
RFID حروفي از عبارت Radio Frequency Identification است و به شناسايي با استفاده از فركانس راديويي اشاره مي‌نمايد. RFID يك روش براي شناسايي اشيا به صورت اتوماتيك است و ميتوان آن را متمم يا مكمل "باركد" دانست. از طرفي در اين فناوري، براساس امواج راديويي عمل مي‌شود كه نيازي به تماس بين وسيله گيرنده اطلاعات و نشانه حامل داده نيست و همچنين رسيدن نور از حامل داده به وسيلة گيرنده اطلاعات ضرورت ندارد. در اين فناوري، ميتوان از نشانه حامل داده، اطلاعاتي را خواند و يا در آن اطلاعاتي نوشت.
كاركرد RFID بدين صورت است كه وسيلة گيرنده اطلاعات، امواج راديويي مي‌فرستد، اين امواج نشانه RFID را فعال مي‌نمايد و اين نشانه اطلاعات را ارسال مي‌كند. وسيلة گيرنده اطلاعات، داده‌هاي ارسالي را دريافت و به كامپيوتر منتقل مي‌سازد. استفاده از RFID تازگي ندارد. اين فناوري در سال 1980 براي رديابي حيوانات و در دهة 1990 در صنعت خودرو اروپا، بزرگراهها و خطوط توليد برخي كارخانجات بكار مي‌رفته است. از RFID هنگامي كه اشياء مستقيماً در معرض ديد نباشند يا در جايي كه حضور انسان امكان‌پذير نيست و همچنين در شرايطي كه بخواهيم چندين قلم را همزمان با سرعت بيشتر بخوانيم، استفاده مي شود.
اجزاء اصلي يك سيستم RFID عبارتند از: برچسب يا نشانه، داده خوان، پرينتر يا كدكننده. داده‌خوانها داراي آنتن‌هايي هستند و قادرند امواج راديويي بفرستند. آنها همچنين ميتوانند امواج دريافتي از نشانه‌ها را رمزگشايي كنند و داده‌هاي مربوطه را به كامپيوتر ميزبان ارسال نمايند. علاوه بر آن داده‌خوانها ميتوانند روي نشانه‌ها براساس فرمانهايي كه از كامپيوتر ميزبان مي‌گيرند، مجدداً داده‌نويسي كنند. داده‌خوانها ميتوانند در قسمت بالاي مكاني كه اشياء حامل نشانه از آنجا عبور مي‌كنند قرار بگيرند يا در چارچوب درگاه محل عبور اشياء نصب شوند.
برچسب يا نشانه RFID شامل دو قسمت اصلي تراشه و آنتن است. تراشه در مركز و آنتن در اطراف آن قرار مي‌گيرد.
نشانه‌هاي RFID در انواع Passive و Active وجود دارند. در نوع Passive نشانه صرفاً سيگنالهاي راديويي را به امواج ارسال شده از داده‌خوان منعكس مي‌كند، منبع تغذيه ندارد و در فواصل محدود (از 10 سانتيمتر تا 5/4 متر) قابل استفاده است. نوع اكتيو داراي منبع تغذيه است، خودش مي‌تواند سيگنالهاي راديويي بفرستد و در فواصل تا 90 متر قابل استفاده مي‌باشد.
كاربردهاي سيستم شناسايي فركانس راديويي بسيار زياد است و در هر فرايندي كه شناسايي و كار با جرياني از داده‌ها اهميت داشته باشد ميتوان موارد كاربرد RFID را برشمرد. اما عموماً در حوزه‌هاي زير كاربرد RFID گسترش يافته است:
|
- مديريت زنجيره تأمين و كنترل موجوديها
- بهداشت و درمان و دارو - جمع‌آوري زباله - نگهداري و تعميرات - رديابي بیماران - حمل و نقل / برچسب زني خودروها - سيستم‌هاي كتابخانه‌اي - كنترل دسترسي و امنيت |
|
|
نمونه اي از يک سيستم RFIDبه همراه سرور مرکزي
|
کاربردهاي RFID در حوزه درمان و بيمارستان
در اين بخش به صورت خلاصه به برخي از مهم ترين کاربردهاي RFID در حوزه درمان و به خصوص بيمارستان اشاره مي کنيم.
پيگيري اشيا و لوازم پزشکي:
در بيمارستانها همواره لازم است که لوازم پزشکي و تجهيزات بيمارستاني در مواقع ضروري در دسترس بوده و به سهولت قابل استفاده باشند. RFID اين امکان را فراهم ميکند که بتوان در اسرع وقت از مکان لوازم ضروري اطلاع پيدا کرد و در موارد لازم جابجايي آنها را کنترل کرد. ابزارهاي جراحي همواره بايد ضدعفوني و تميز بوده و در بستههاي ويژه قرار گيرند. برچسبهايي که روي اين لوازم نصب ميشوند و رمزخوانهايي که در نهايت دقت در محفظههاي ضدعفوني کننده قرار مي‌گيرند، ميتوانند تضمين کنند که وسايلي که وارد اتاق عمل ميشوند کاملا بهداشتي بوده و همچنين در مکان مخصوص خود قرار گرفتهاند.
پيگيري بيماران:
شناسايي بيماران و مکان آنها از مواردي است که در مواقع اضطراري براي رساندن کمک به بيماران بدحال بسيار مفيد است. برچسبهاي مخصوص هر بيمار که مجهز به تراشههاي RFID هستند و اطلاعات موردنياز راذخيره ميکنند، اين نياز را برآورده مي‌سازند.
کنترل تجهيزات خاص بيمارستاني:
در حال حاضر بيمارستانها مجبور به کنترل و پيگيري موادي مانند ايزوتوپهاي راديواکتيو و ديگر مواد و تجهيزاتي هستند که گاهاً خطرناک و يا مضر بوده و بايد عبور و مرورشان در بين ساختمانها و انبارها تا واحد ترابري و سپس به محل دفع آنها کنترل شوند. برچسبها و رمزخوانهاي RFID قابليت تغيير اين فرآيندها به شيوه خودکار را داشته و ميتوان به کمک RFID بر امنيت آنها افزود. همچنين به کمک RFID ميتوان بستهها و کانتينرهاي مهروموم شده را شناسايي کرد. اين برچسبها زمان و طول دورهاي را که مهروموم از بين رفته ثبت ميکنند و اين امکان را فراهم ميکنند که مشکلات حين حمل بستهها کاملا مشخص شود.
دريافت اطلاعات و مشخصات بيمار:
با استفاده از دستبندهاي RFID مخصوص بيماران در هر زمان ميتوان با Reader هاي بيسيم اطلاعات فردي و مشخصات و تجويزهاي پزشکي را خواند و درمان مناسب را اجرا نمود.
نصب برروي بستههاي دارو:
با استفاده از نشانه هاي RFID و نصب آنها برروي بسته هاي دارو ميتوان مشخصات بسيار زيادي از دارو و موارد ديگر را برروي آن ذخيره نمود. با اين روش هم ميتوان داروهاي مهم را به طور صحيح مديريت و نظارت نمود و هم خطاهاي استفاده اشتباه از دارو کاهش مي يابد.
نصب برروي بسته هاي فرآورده هاي خوني:
يکي ديگر از کاربردهاي مهم RFID استفاده از آن براي ثبت اطلاعات و رديابي بسته هاي خون مي باشد.
استفاده در آزمايشگاه:
از اين نشانه‌ها ميتوان بر روي نمونه هاي پزشکي گرفته شده از بيماران، نيز نصب نمود. بدين ترتيب اطلاعات بسياري از بيمار و آزمايش را ميتوان بر روي اين برچسب ها ثبت نمود و کار رديابي آنها نيز ساده تر شده و خطا به شدت کاهش مي يابد.
استفاده براي بيماراني که به صورت مکرر به بيمارستان مراجعه مي کنند:
براي بيماران سابقه دار و يا کساني که دچار حالت هاي خاصي همانند آلرژي به يک دارو مي باشند مي توان از کارت هاي RFID استفاده نمود که اطلاعات مهم بيمار و سابقه وي بر روي آن ثبت مي‌گردد و با رجوع مجدد به بيمارستان مي توان تا حد زيادي از گذشته و وضعيت جسماني وي آگاه گرديد.
تجهيزات مورد نياز جهت پياده سازي طرح RFID
نشانه غير فعال RFID
اين نوع از نشانه‌ها به صورت Passive مورد استفاده قرار مي‌گيرند. مزيت مهم اين نشانه‌ها ارزان بودن و مشکل بزرگ آنها فاصله خواندن با برد کم در حدود 10 سانتيمتر تا 30 سانتيمتر مي باشد.
نشانه فعال RFID
اين نشانه ها به دليل باتري داخلي داراي بردهاي بلند خواندن اطلاعات مي باشند در حدود چند 10 متر.
ID Reader
اين Reader ها فقط شماره ID بيمار و يا پرسنل را مي‌خوانند. معمولا براي سيستم هاي کنترل دسترسي و يا ورود اطلاعات در کنسول هاي مانيتورينگ مورد استفاده قرار مي گيرد.
Data Reader / Writer
جهت خواندن و يا نوشتن اطلاعات برروي نشانه هاي RFID از اين دستگاه استفاده مي‌شود که بر اساس نوع نشانه مورد استفاده در فواصل مختلف ذکر شده در بالا مي تواند اطلاعات را به صورت بيسيم نوشته و يا بخواند.
بستر ارتباطي
جهت ارتباط با سرور مرکزي، کنسول هاي مانيتورينگ و يا ساير نرم افزارها و تبادل اطلاعات لازم است که دستگاههاي Reader / Writer از طريق يک بستر ارتباطي همانند شبکه کامپيوتري، شبکه بيسيم و يا روش هاي ديگر اطلاعات خود را ارسال کنند.
کنسول هاي مانيتورينگ
اين کنسول هاي معمولا در هر بخش نصب مي گردد و اطلاعات مربوط به بيماران و تجهيزات همان بخش بر روي آنها قرار دارد و فعاليت هاي مانيتورينگ مختلفي را ميتوان برروي آنها انجام داد.
سرور مرکزي
جهت ثبت اطلاعات مربوط به نشانه‌هاي RFID و نرم افزارهاي مربوطه نياز به يک سرور مرکزي وجود دارد که در واقع بانک اطلاعاتي سيستم را تشکيل مي دهد.
اتصال با ساير نرم افزارها
جهت بالا بردن کارآيي و رسيدن به مديريت يکپارچه، اين سيستم را مي توان با ساير نرم افزارهاي موجود بيمارستان همانند HIS، حسابداري، ERP و غيره متصل نمود.
اجراي طرح RFID در بيمارستان
سيستم شناسايي بيماران
در اين قسمت از دو نوع شناسه RFID يعني دستبندهاي RFID و کارتهاي شناسايي استفاده مي‌گردد. بصورت خلاصه روش عملکرد اين سيستم را مي توان به صورت زير توضيح داد.
بيمار هنگام ورود به بيمارستان يک کارت يا دستبند RFID با يک کد شناسايي منحصر به فرد در سطح جهان، دريافت ميکند. اطلاعات بيمار در نرم افزار مرکزي ثبت مي گردد. حال با توجه به نياز نهايي ميتوان اطلاعات مختلفي را برروي شناسه RFID نوشت:
- مشخصات شناسنامه‌اي بيمار
- پارامترهاي پزشکي اصلي همانند گروه خون و بيماريهاي اصلي و . . .
- ساير اطلاعات پزشکي
- پارامترهاي بيومتريک همانند اثر انگشت و يا تصوير (در مواقعي که حساسيت شناسايي بالا باشد ميتوان از اين پارامترها جهت بررسي صحت تعلق شناسه RFID به همان بيمار استفاده نمود)
لازم به ذکر است اين اطلاعات علاوه برروي شناسه RFID برروي بانک اطلاعات مرکزي نيز ثبت مي گردد.
در مراحل مختلف درمان، کليه فرآيندهاي صورت گرفته بر روي بيمار همانند آزمايش ها، تجويزها و موارد ديگر مي‌تواند برروي نشانه RFID ذخيره گردد. لازم به ذکر است با توجه به محدوديت حافظه اين نوع از شناسه ها بايد اطلاعات اصلي و پايه را بر روي آنها ذخيره نمود. همچنين با استفاده از Reader هاي مختلفي که به صورت مستقيم به کامپيوتر متصل مي باشند، مي توان اطلاعات بيمار را به سرعت در Database مرکزي وارد و يا اطلاعاتي را از آنجا خواند.
با استفاده از اين شناسه ها ميتوان به قابليت هاي زير دست پيدا نمود:
· پرستاران و پزشکان مي توانند هنگام اجراي درمان بر روي بيمار، با خواندن اطلاعات شناسه RFID بيمار از صحت تجويز و نيز نوع آن آگاه گردند و در ادامه درمان هاي صورت گرفته را نيز ثبت نمايند.
يکي ديگر از استفاده هاي اين سيستم در اتاق عمل مي باشد که پزشکان اطلاعات مختلفي را از بيمار احتياج دارند.
سيستم شناسايي پرسنل
يکي ديگر از کاربردهاي RFID در حوزه درمان مربوط به پرسنل مي گردد. فرآيندهايي همانند:
· حضور و غياب پرسنل
· کنترل دسترسي به اتاق هاي خاص
· کنترل دسترسي به داروخانه ها
· ....
از جمله اين موارد محسوب مي گردد.
براي کسب اطلاعات بيشتر مي توانيد به کتاب زير مراجعه فرماييد.
