تاریخچه

پیاده‌سازی اتوماسیون آماری با هدف سامان‌دهی و نظم‌بخشی به جریان فرایند تولید آمار و اطلاعات معاونت‌های دانشگاه پس از اتمام فاز مطالعاتی از 87 بطور رسمی در دانشگاه مشهد و با اهداف زیر آغاز شد:
* افزایش سرعت فرایند تولید، تحلیل و انتشار آمار و اطلاعات
* امکان مشاهده آمار توسط مدیران بالادستی در هر زمان و مکان
* بهنگام شدن آمار و اطلاعات سازمان
* جلوگیری از احتمال خطا و اشکال در فرایند تولید آمار به روش سنتی و دستی

کاربران اتوماسیون آماری

1. نمایندگان آماری واحدها و معاونت‌های دانشگاهی: افرادی هستند که محیط تولید آمار به ثبت داده‌ها و اقلام آماری در اتوماسیون می‌پردازند.
 2. کاربران غیردانشگاهی: نمایندگان آماری در بیمارستان‌های غیر دانشگاهی هستند که آمارهای ماهیانه فعالیت بیمارستانی را تکمیل می‌نمایند.
   3. مدیران واحد‌ها یا معاونین : که بر جریان راستی آزمایی و درستی داده‌های واحد‌های پایین دست نظارت می‌کند.
12 مدیر سیستم وظیفه طراحی اقلام آماری و اطلاعاتی، فرم‌های آماری و اطلاعاتی و گزارشات و داشبوردهای دانشگاه را برعهده دارند.
کاربران تعریف شده در اتوماسیون آماری دانشگاه در حال حاضر 696 نفر می‌باشند.

تایم لاین راه‌اندازی و پیشرفت اتوماسیون آماری

پس از اتمام فاز مطالعاتی در سال 86، اتوماسیون آماری بطور رسمی با ایجاد اقلام اطلاعاتی سرشماری بهداشتی درمانی در سال 87 راه‌اندازی گردید. در ابتدا نسخه 16 نرم‌افزار در اختیار دانشگاه قرار گرفت، طی یک دهه و  با ارائه نسخه‌های جدید، در حال حاضر دانشگاه از نسخه 22 این سامانه استفاده می کند. براساس فرآیند آموزشی دانشگاه، کلیه رابطین آموزش نسخه جدید را نیز فراگرفته‌اند.

در سال 88 فرم‌های جمع‌آوری آمار ماهیانه معاونت درمان، معاونت پژوهشی و آموزشی معاونت توسعه ایجاد گردید. در سال 89 فرم‌های معاونت دانشجویی فرهنگی و در سال 90 نیز معاونت غذا و دارو به اتوماسیون آماری دانشگاه پیوستند با اضافه شدن معاونت اجتماعی به مجموعه معاونت‌های دانشگاه در سال 97 فرم‌های این معاونت نیز در اتوماسیون آماری طراحی و مورد بهره‌برداری قرار گرفت

سامانه اتوماسیون آماری

معرفی گروه آمار

گروه آمار  با هدف ارتقای کمی و کیفی آمارهای ثبتی به بهبود، ایجاد و استقرار سیستم‌های اطلاعاتی از مرحله ثبت، انتقال، پردازش و ارایه داده‌های ثبتی بر نظام آمار ثبتی نظارت دارد. یکی از ارکان نظام آمار ثبتی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد وجود شبکه رابطین آماری است که در حال حاضر بیش از 80 نماینده آماری در سطح دانشگاه مشغول به فعالیت هستند و مسئولیت نگهداری فرایندهای آماری و به‌روزرسانی اطلاعات را دارند.
به منظور برداشت یکسان از واژه‌ها و اصطلاحات آماری، گروه آمار با بررسی کلیه تعاریف استاندارد در سطح ملی و همچنین تعاریف مرتبط با سازمان بهداشت جهانی اقدام به تهیه شناسنامه اقلام آماری و اطلاعاتی نموده است که منبع ارایه آمار رسمی در دانشگاه می‌باشد. همچنین استفاده از فناوری‌های نوین در مرحله تولید و ارایه آمارها از  برنامه‌های اصلی این گروه است.

عملکرد واحدهای تحت پوشش دانشگاه

در حوزه فعالیت‌های بیمارستانی، 32 بیمارستان دانشگاهی و 19 بیمارستان غیردانشگاهی تحت پوشش دانشگاه با گروه آمار همکاری می‌نمایند.
فهرست بیمارستان‌ها در سایت فناوری اطلاعات به آدرس زیر موجود است.

http://hit.mums.ac.ir/index.php/website/test/statictic-office/intro-statistic
برای دریافت اطلاعات از بیمارستان‌ها فرم‌های اطلاعات بستری، پاراکلینیک، درمانگاه سرپائی، اورژانس، انواع بیمه ، پیراپزشکان ، تعداد جراحی‌ها و سایر موارد از جمله داروخانه و ... طراحی گردیده که طی فرآیند مشخصی تکمیل می‌گردد.

فرآیند جمع‌آوری اطلاعات بیمارستان‌ها

ابتدای هر ماه برای رابطین آماری پیامکی جهت یادآوری تکمیل اطلاعات ارسال می‌شود. مهلت تکمیل نهائی اطلاعات هر ماه، تا روز پانزدهم ماه آینده اعلام می‌شود و رابطین موظفند اطلاعات را در سامانه اتوماسیون آماری ثبت نمایند.داده‌های آمار هر بیمارستان به دقت بررسی می‌شود و  اشکالات به نماینده با تماس تلفنی اطلاع داده می‌شود. برخی از داده‌هایی که با حساسیت بررسی می شوند شامل: تخت فعال، روز کارکرد، اختلاف بستری و مرخصی، درصد اشغال تخت، درصد فوتی است. در صورت وجود  خطا به رابط آماری واحد موردنظر جهت بررسی و رفع خطاها اطلاع داده می‌شود. پس از اطمینان از صحت داده، داده‌ها تایید نهایی می‌شوند.

فرآیند گزارشگیری اطلاعات بیمارستان‌ها

از اطلاعات تایید شده بیمارستان‌ها گزارشات ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و سالیانه تهیه می‌شود. این گزارشات در پاسخ به نامه‌های رسمی و یا به منظور تهیه دشبوردهای آنلاین یا چاپی استخراج می‌شوند.

فرآیند گزارشگیری اطلاعات ستاد سفر

اطلاعات مرتبط با بهداشت محیط، بیماری‌ها، اورژانس 115، فعالیت بیمارستانی و داروخانه‌ها در ایام نوروز و دهه پایانی ماه صفر به صورت روزانه و در سایر اوقات به صورت دو هفته ای توسط گروه آمار و نمایندگان گروه آمار در واحدهای تابعه دانشگاه جمع آوری و گزارش کامل به ستاد سفر دانشگاه ارسال می شود. در بازه های اعلام شده ، برای بیمارستان‌های دانشگاهی توسط   نرم افزار HIS از اطلاعات خواسته شده از سرور اصلی بیمارستان توسط  گروه آمار گزارش گرفته می‌شود. اطلاعات جمع‌آوری شده و برای ستاد سفر ارسال می‌شود. جهت دریافت اطلاعات ستاد سفر از بیمارستان‌های غیردانشگاهی،  نامه اداری  با مشخص شدن تاریخ‌های موردنظر ارسال می‌شود تا جهت ارائه اطلاعات آمادگی کامل داشته باشند. پس از تکمیل اطلاعات، گزارش‌های موردنظر ستاد سفر آماده و ارسال می‌شود.

  در این دشبوردها اطلاعاتی از میزان مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها و نیز نحوه تسهیم هزینه‌های درمان بین بیمه، بیمار و طرح تحول نظام سلامت برای مشمولین و منابع ایجاد هزینه در صورتحساب بیماران برای مدیریت بهتر منابع دیده شده بود.

  این دشبوردها در بازه زمانی خرداد ماه تا شهریور ماه 1393 به صورت هفتگی تهیه می‌شدند که از مهر ماه 1393 تا کنون به صورت ماهانه تهیه شده و در اختیار معاونت درمان دانشگاه و بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه قرار می‌گیرند. از نکات مهم و نوآورانه این دشبوردها می‌توان به طراحی نمودارهای پابون- لاسو به صورت مقایسه‌ای و نیز پیش بینی تعداد مراجعین در 3 ماه آینده اشاره نمود. 

تهیه دشبورد مدیریتی ریاست دانشگاه

  پس از تجربه موفقی که گروه آمار دانشگاه در تهیه دشبوردهای ماهانه بیمارستان‌های دانشگاه جهت ترغیب استفاده مدیران محترم از اطلاعات موجود در دانشگاه داشت؛ ایده تهیه یک دشبورد پویا بر اساس اطلاعات موجود در انبار داده گروه آمار را برای استفاده ریاست دانشگاه مطرح شد. این ایده در ابتدا جهت اجرا در محیط نرم افزاری  Excel  آماده گردید که با توجه به استقبال  ریاست  دانشگاه  به  صورت  ماهانه  به   روز  می‌گردید.
  در این دشبورد اطلاعاتی از تمام معاونت‌های دانشگاه و شبکه‌های بهداشت به صورت پویا و تعاملی به همراه قابلیت رسم نمودارها و تهیه جداول کاربردی دیده شده بود که به صورت سریع اطلاعات را در اختیار ریاست دانشگاه قرار می‌داد. دقت و سرعت به روز بودن اطلاعات در این نسخه اکسل جوابگوی نیازهای ریاست دانشگاه بود به طوری که تقریباً در تمام جلسات  و بازدیدها برای استفاده همراه ایشان بود.
   علی‌رغم تمام نکات مثبت این دشبورد، به دلیل Online نبودن، عدم امکان به روزرسانی لحظه‌ای  وبرخی مشکلات دیگر، سامانه‌های ساخت دشبورد مورد مطالعه قرار گفتند و سامانه مطلوب دانشگاه انتخاب گردید و ساختاری  دشبورد به نرم‌افزار جدید منتقل گردید تا تحت این ساختار اطلاعات حاصل از فرآیندهای جاری دانشگاه به صورت Online در اختیار مدیران دانشگاه قرار گیرد.

تهیه بسته نرم‌افزاری در محیط R

در طی ایجاد دشبوردهای بیمارستانی در گروه آمار دانشگاه، یکی از ابزارهایی که برای ارزیابی عملکرد بخش‌های بیمارستانی مورد استفاده قرار گرفت، نمودار پابون لاسو بود. متاسفانه ما ابزار مناسبی برای طراحی نمودار پابون لاسو به صورت مقایسه‌ای که با سرعت بالا بتواند تعداد زیادی از نمودارها را رسم کند؛ پیدا نکردیم. لذا با توجه به نیاز، کارشناسان این گروه با همکاری یکی از دانشجویان علاقه‌مند آمار زیستی اقدام به تهیه بسته نرم‌افزاری در قالب نرم‌افزار R نمودند. این بسته نرم‌افزاری هم‌اکنون در پایگاه نرم‌افزار R به صورت رایگان در اختیار تمامی علاقه‌مندان می باشد.
این بسته نرم‌افزاری می‌تواند با استفاده از  اطلاعات مربوط به شاخص های چرخش تخت و ضریب اشغال تخت در دو بازه زمانی مختلف، علاوه بر رسم نمودار پابون لاسو در هر دو بازه زمانی؛ تغییرات عملکردی بخش‌ها را نیز مشخص نماید.

  فناوری GIS

سیستم اطلاعات جغرافیایی که به اختصار به آن GIS گفته می‌شود، یک سیستم اطلاعاتی مبتنی بر کامپیوتر است که پدیده‌ها و عوارض جغرافیایی و وقایعی که بر سطح زمین رخ می‌دهد را بررسی می‌کند.


 پروژه راه اندازی GIS در دانشگاه

گروه آمار دانشگاه به منظور استفاده از فناوری GIS  و با توجه به رسالت خود در زمینه ایجاد و مدیریت فرایند گرد‌آوری اطلاعات تسهیلات بهداشتی درمانی و همچنین به عنوان متولی اطلاعات فعالیت واحدهای درمانی اقدام به برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی سامانه اطلاعات سلامت نموده است.

سامانه همراه سلامت

  با توجه به وسعت جغرافیایی و سطح ارجاع بودن شهر مشهد، اطلاع از موقعیت جغرافیایی و نحوه دستیابی به تسهیلات بهداشتی درمانی از جمله بیمارستان‌ها، مطب پزشکان، داروخانه‌ها و درمانگاه‌های شبانه‌روزی و ...   می‌تواند کمک بزرگی به عامه مردم و همچنین زائرین بارگاه منور رضوی  باشد.

  
  سامانه همراه سلامت دانشگاه علوم پزشکی مشهد یک نرم افزار قابل نصب بر روی گوشی‌های هوشمند دارای سیستم عامل آندروید است که در آن اطلاعات بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مطب پزشکان، مراکز بهداشتی درمانی، آزمایشگاه‌ها، داروخانه‎ها، مراکز اورژانس، مراکز توانبخشی و مراکز پرتودرمانی با توجه به طول و عرض جغرافیایی این مراکز بر روی نقشه شهر مشهد بارگذاری خواهد شد.
  با نصب این نرم‌افزار، افراد می‌توانند به راحتی واحد موردنظر خود را جستجو و بهترین مسیر دستیابی به آن را پیدا کنند.

روش‌های جستجو

   جستجوی مرکز درمانی موردنظر بر اساس 4 آیتم زیر قابل انجام است:
    1. نام پزشک، داروخانه، بیمارستان و ...
    2. تخصص پزشک، بخش بیمارستانی
    3. مراکز در ناحیه جغرافیایی تعیین شده
    4. شعاع 3 کیلومتری نقطه استقرار فرد
 در نتایج جستجو کلیه مسیرها تا واحد موردنظر با در نظر گرفتن یک‌طرفه بودن خیابان‌ها بر روی نقشه قابل مشاهده خواهد بود.

جستجوی پیشرفته

امکان جستجوی پیشرفته بر اساس نوع خدمت، حوزه فعالیت، بخش‌های پاراکلینیک، بخش‌های درمانی، آدرس و نوع وابستگی نیز فراهم می‌باشد.